5 مرحله برای تغییر عادات نامفهوم

یکی ازمهمترین و در عین حال چالش برانگیز‌ترین اقداماتی که برای پیشرفت و یا تغییر سبک زندگی پیش روی ماست، تغییر عادات است. حتما شنیده‌اید که می‌گویند: “ترک عادت موجب مرض است”. آیا این جمله واقعیت دارد؟ آیا به دنبال ترک عادت‌های بد هستید؟ اگر هدفی دارید و عادتی در شما وجود دارد که مانع رسیدن شما به هدف مورد نظرتان می‌شود، این مطلب برای شماست. قصد داریم یک نقشه شمال 5 مرحله برای تغییر عادات نامفهوم ترسیم کنیم.

عادت چیست؟

عادات رفتارهایی هستند که به شکل خودکار و بدون نیاز به تفکر انجام می‌دهیم. عادت‌ها مثبت یا منفی هستند. عادت‌های خوب باعث پیشرفت و موفقیت می‌شوند، اما در عوض عادت‌های بد برزگترین مانع پیشرفت می‌باشند. هر عادت در ابتدا یک انتخاب بوده و سپس به استمرار تبدیل به عادت شده و همین موضوع یعنی پیشرفت و پسرفت ما در رو انتخاب‌های خود ماست.
کتاب‌های زیادی درباره شناخت آناتومی یک عادت نوشته و به بازار ارائه شده‌اند و کمک می‌کنند تا ابتدا نوع عادت خود را شناخته و سپس قدم به قدم آن را تغییر دهیم. شاید فرصت کافی و یا شناخت درستی از منابع مفید برای تغییر عادت نداشته باشید، ما در این مطلب خلاصه‌ای از تمام این منابع را گردآوری کرده‌ایم و کافیست تا انتها همراه ما باشید.

یک عادت چگونه شکل می‌گیرد؟

شکل‌گیری یک عادت مراحل مشخصی دارد:

• تکرار: انجام مداوم و مکرر یک کار باعث می‌شود مغز آن را به عنوان الگو شناسایی و ذخیره کند. مثل نوشیدن یک فنجان قهوه هر روز صبح یا کشیدن یک نخ سیگار بعد از غذا و یا مطالعه یک صفحه کتاب قبل از خواب.
• تقویت مثبت: رفتار یا عملی که رضایت بخش باشد. (لذت، رضایت، سرخوشی و…) باعث تقویت عادت می‌شود. مثلاً انرژی گرفتن بعد از نوشیدن قهوه یا انرژی زا یا حس خوب بعد از ورزش.
• شرایطی که تسهیل می‌کند: وجود شرایطی که انجام آن کار را آسان کند،باعث تسریع شکل گیری عادت خواهد شد. مثلاً همیشه پاکت سیگار در جیب شما باشد یا یک کتاب کنار تخت خواب قرار دهید.
• یادآور: یادآور و نشانه باعث می‌شوند در یک زمان معین آن عادت انجام شود. مثل زنگ ساعت برای بیدار شدن، تماس هم باشگاهی و یا رفت و آمد با یک فرد سیگاری هر روز بعد از محل کار.
• اولویت‌ بندی: اولویت بخشیدن به عادت‌های مثبت و ترک عادت‌های نامفهوم و منفی برای جایگزینی آنها، مهمترین بخش تغییر عادات است.

حالا که دیدیم چطور یک عادت به‌وجود می‌آید، باید اقداماتی در جهت تغییر آن بیابیم. تغییر عادت فرآیندی چالش برانگیز است و نمی‌توان بدون شناخت وبرنامه ریزی اقدام کرد. مغز ما طوری طراحی شده تا راحت‌ترین کارها را انجام دهد و تغییر کردن عملی چالشی و نیازمند صرف انرژی زیاد است بنابراین باید آماده باشید تا به جنگ مغز خود بروید.

چطور عادات نامفهوم را تغییر دهیم؟

شناخت آناتومی یک عادت مرحله اولی بود که از آن گذشتیم اما مهمترین مرحله اقدامات مفیدی است که کمک می‌کند تا عادت منفی را با عادت مثبت جایگزین کنیم. برای این منظور 5 مرحله اقدام وجود دارد که لازم است قدم به قدم برنامه ریزی کرده و انجام دهیم.

• با یک مورد کوچک آغاز کنید

  یکی از مواردی که اغلب افراد اشتباه می‌کنند، انتخاب یک مورد بزرگ است. در چنین شرایطی روزهای اول خیلی با انرژی شروع کرده و بعد از مدتی آن را رها خواهید کرد و همین مساله باعث مقاومت بیشتر مغز برای اقدامات بعدی است. ابتدا از یک عادت کوچک مثل مطالعه یک صفحه از یک کتاب راحت برای، یا حذف فست فود یا شیرینی برای کاهش وزن آغاز کنید.

  این اقدامات به ظاهر کوچک با مورد دوم موارد بالا ارتباط مستقیم دارند. مطالعه یک صفحه کتاب، سیستم پاداش مغز را فعال کرده و این حس را القا می‌کند که کاری مفید انجام شده است.

• استمرار راز موفقیت

  مداومت و استمرار شاه کلید موفقیت در هر چیزی است. اینکه شما هر روز یک صفحه کتاب بخوانید و این کار را برای مدتی طولانی انجام دهید بسیار ارزشمندتر از آن است که امروز پنج صفحه، فردا بیست و روز بعد یک صفحه مطالعه کنید. این نوع رفتار ذهن را دچار بی‌نظمی کرده و به راحتی کنار گذاشته خواهد شد. تصمیم بگیرید یک اقدام کوچک را برای مدتی طولانی مثلا سه ماه انجام دهید.

• جایزه و تنبیه

  مغز عاشق جایزه و تشویق است و از تنبیه و مجازات نفرت دارد. از همین نقطه ضعف یا قوت مغز خود استفاده کرده و به صورت دوره ای برای خود پاداش یا تنبیه تعیین کنید. مثلا اگر امروز کتاب خواندم می‌توانم با دوستم صحبت کنم یا اگر امروز به رژیمم پایبند بودم یک قسمت از سریال مورد علاقه‌ام را تماشا خواهم کرد.

• رهگیری کنید

  داشتن یک دفترچه برای رهگیری تغییر عادات بسیار ضروری و مفید است.جدولی بسازید و در آن عادت مورد نظر، تاریخ شروع و مواردی که به بررسی دقیق روند تغییر آن عادت کمک می‌کند را نیز بنویسید. مثل: حس و حال، نقاط قوت، نقاط ضعف، افکار مزاحم. به جدول زیر دقت کرده و یکی برای خود بسازید.

• یک شریک پیدا کنید

  داشتن یک پارتنر یا دوست که اهدافی مشترک با شما دارد از هر اقدام دیگری کمک کننده تر است. می‌خواهید ورزش کنید؟ یک پارتنر ورزشی پیدا کرده و هر روز راس یک ساعت خاص با هم به باشگاه بروید. قصد دارید مطالعه کنید؟ دوستی پیدا کنید و یک کتاب مشخص را برای مطالعه انتخاب نمایید و هر روز راجع به مطالبی که درک کرده اید چند دقیقه گفتگو کنید.

کلام پایانی:

همانطور که گفتیم تغییر عادات نامفهوم به هیچ وجه قرار نیست راحت و بدون چالش باشد اما آگاهی شما از مسیری که در آن قدم گذاشته‌اید، متمرکز بودن بر هدفی که دارید و شناخت مواردی که در این مسیر به شما کمک می‌کنند باعث تسریع روند تغییر عادات شما شوند.