مهارت حل مسئله چیست ؟ مشکلات را مانند افراد نابغه حل کنید

تا به الان برای شما هم به احتمال زیاد پیش آمده است که چندین بار با مشکلات مشابه به هم روبه رو شده اید؟ به طور مثال شخصی که در گذشته با رفقا و همکاران خود ارتبط خوبی نداشته است و حتی گاهی اوقات دچار درگیری با آنان نیز بوده است، می‌تواند این توقع را از ان ها داشته باشد که در آینده هم گرفتار این مشکل گردد! تکرار کردن این حوادث در زندگی یک انسان، باعث به وجود آمدن حس ناامیدی و کمتر شدن اعتماد به نفس او می‌گردد. برای این باید مهارت حل مسئله را اموخت. در این مقاله در رابطه با مهارت حل مسئله صحبت خواهیم کرد. تا پایان ما با همراه باشد.

مهارت حل مسئله چیست؟

هدف ما از مهارت حل مسئله یک فرآیند شناختی – رفتاری می‌باشد که به وسیله خود انسان هدایت می‌شود و با کمک این مهارت، راه حل‌های مناسب و تاثیرگذار برای مسائل زندگی پیدا می‌کند. در حقیقت حل مسئله یک پروسه آگاهانه، نیازمند سعی و هدفمند است. با مسلط شدن کامل بر این مهارت، در زندگی فردی خود می‌توانید دلایل احتمالی به وجود آمدن یک مشکل و مسئله را پیدا کنید و برای برطرف کردن آن مسئله، برنامه‌ای عملیاتی و کاربردی را تهیه کنید.

این مهارت که در نوع مهارت‌های نرم در زندگی قرار دارد ، به توانایی ما برای برطرف شدن مشکلات به شکل موثر، کمک خواهد کرد. مراحل مورد نیاز برای این مهارت در زندگی شامل موارد پایین است:

تعریف مسئله

اولین قدم در اموزش مهارت حل مسئله، تعریف کردن یا شناخت مسئله می‌باشد. در عین حال باید از خود سوال کنید که چرا و چطور با این گونه مسئله‌ای رو به رو شوید؟ در اینجا نیاز به بکارگیری فکر منطقی است؛ نگرشی که به شما کمک خواهد کرد ‎مسائل را از جنبه‌های دیگری مشاهده کنید و به ظاهر مسائل و مباحث بسنده نکنید.

بیشتر بخوانید : ظرفیت ذهنی چیست ؟ راهکار هایی برای افزایش ظرفیت ذهنی

ایجاد گزینه‌ها یا راهکارهای مختلف

الان که به شناخت مسئله مهم مواجه شده اید، باید به جای تمرکز کردن بر دلیل مشکل و مسئله به روش ها و گزینه‌های گوناگون برای حل این مسئله ، بپردازید. همه گزینه‌ها را نوشته اید، همه آن‌ها را از جنبه‌های گوناگون بررسی نمایید تا این که به بهترین روش دست پیدا کنید. البته، تصور نمایید بهترین و دقیق‌ترین انتخاب، در همان دقیقه‌های اول به ذهن انسان خطور خواهد کرد! پیدا کردن گزینه‌های مناسب و درست نیازمند وجود تمرکز و آرامش روح و روان در انسان می‌باشد.

ارزیابی و انتخاب کردن گزینه‌های موجود

در مرحله قبل بیان شد که همه گزینه ها یا راه حل ها را یادداشت نمایید. بعد از بررسی کردن این لیست، متوجه خواهید شد بعضی از آن ها مناسب نمی‌باشند بنابراین، همه گزینه‌های اشتباه خط خورده و کنار زده می‌شوند. در ادامه بقیه شیوه ها را با همه ویژگی‌های خوب و بد شان یادداشت یاد داشت نمایید و بعد از ان با مقایسه کردن آن‌ها، بهترین و درست‌ترین مورد را مشخص نمایید.

ارزیابی قسمت‌های راهکار انتخاب شده و قسمت‌های آن

حال که موفق شده اید با صبر کردن و شکیبایی و بهره بردن از تفکر درست، راهکاری خوب برای برطرف کردن مشکل خود پیدا نمودید، نوبت به اجرای آن راه حل می‎رسد. متأسفانه همواره، همه راه حل ها در هنگام اجرا جوابگو نیست و امکان دارد با مسئله‌ای دیگر رو به رو شوید. بعضی از مواقع تنها در مرحله اجرا متوجه خواهید شد، که مراحل قبل را درست به انجام رسانده اید یا نه!

امروزه خیلی از از انسان ها برای مواجه شدن با مشکلات در زندگی فردی و حرفه‌ای ، از مهارت‌های مربوط به مهارت حل مسئله استفاده می‌نمایند. استفاده کردن از این مهارت حیاتی در زندگی، نیاز به استفاده کردن از یک چهارچوب مشخص شده دارد که در ادامه این مقاله بیشتر در این رابطه با آن توضیح داده خواهد شد.

انواع تکنیک‌های حل مسئله را بشناسید

در منابع گوناگون، اساتید و روانشناسان، انواع روش ها در مهارت حل مسئله را معرفی نموده اند. هر انسانی می‌تواند بنا بر فکر خود روش مناسبی را انتخاب کنند و با بهره گیری از آن به حل مشکلات خود بپردازد. در ادامه این مقاله چند مورد از کارآمدترین این روش ها را معرفی می‌کنیم.

مهارت حل مسئله در روش پنج چرا (Five Whys)

این شیوه به شما کمک خواهد کرد تا بتوانید با سرعت زیادتری ریشه‌های یک مسئله را پیدا کنید. راحتی استفاده کردن از این روش، انعطاف پذیری بیشتری به وجود خواهد اورد و به سادگی با بقیه شیوه‌های دیگر هم ترکیب پذیر می‌باشد. در روش پنج چرا لازم است که سریع از جواب به پرسش بعدی حرکت نمایید؛ به دلیل این که این کار باعث مشخص گردیدن یک تصویر کلی از مشکل می‌شود.

بیشتر بخوانید : چگونه از ضمیر ناخودآگاه خود برای موفقیت استفاده کنیم ؟

نمودار استخوان ماهی (Fish bone Diagram)

مناسب است که بدانید در به وجود آوردن خیلی از مشکلات، چند مشکل و مسئله دست به دست هم خواهند داد و آشفتگی به بار خواهد آورد! روش استخوان ماهی که به اسم ایشیکاوا هم مشهور و معروف است، راهکاری است که در واقع از آناتومی ماهی الهام یافته است. این نمودار یک وسیله خیلی خوب است که با بهره گیری از آن، اعضای یک گروه خواهند توانست برای به وجود آوردن طوفان فکری در رابطه با بررسی کردن دلایل به وجود امدن مشکل، دست به کار گردند.

جست و جوی راه حل‌های سریع به جای راهکارهای موثر

اکثر ما علاقه به پیدا کردن راه حل‌های فوری برای مشکلات خود داریم. این کار سبب می‌گردد روش هایی که به ذهن ما می‌رسد را بدون دقت به ارتباط علت و معلولی، باور نماییم. به همین خاطر است که انسان‌های کمی به هسته مسایل می‌رسند و مجبور هستند که راهکارهای غیرموثر را انتخاب کنند.

علاوه بر چیزهایی که بیان گردید، تکیه خیلی زیاد به علم و دانایی خود هم یکی دیگر از عوامل ضعف در مواجه با مشکلات و مسایل می‌باشد که باعث عدم استفاده کردن انسان از اطلاعات و در پایان شکلت در حل مسئله خواهند شد.

مهارت حل مسئله هم از مهارت‌های حیاتی در زندگی می‌باشد که در همه قسمت‌های زندگی هر شخصی کاربرد دارد.